Yeşil Borçlanma Aracı ve Yeşil Kira Sertifikası Rehber Taslağı Kamuoyu ile Paylaşıldı
Yeşil Borçlanma Aracı ve Yeşil Kira Sertifikası Rehber Taslağı Kamuoyu ile Paylaşıldı
“Yeşil Dönüşüm” olarak adlandırılan, insan kaynaklı parametrelerin ekosistem üzerinde yarattığı olumsuz çevresel etkileri azaltmayı hedefleyen, çevre odaklı ve sürdürülebilir ekonomi modeli Avrupa Birliği ülkeleri başta olmak üzere birçok ekonominin odağına yerleşmiş durumda. Türkiye de 2021 yılının Ekim ayında Paris İklim Anlaşması’nı yürürlüğe koyarak bu dönüşümün dışında kalmayacağının sinyallerini vermişti [ilgili yazımız].
Bu doğrultuda Sermaye Piyasası Kurulu [“Kurul”] tarafından, başta iklim kriziyle mücadele olmak üzere, kaynakların verimli kullanımı ve çevre dostu teknolojilerin geliştirilmesine önayak olan, çevresel amaçlara katkı sağlayan “yeşil projeleri” desteklemek amacıyla “Yeşil Borçlanma Aracı ve Yeşil Kira Sertifikası Rehberi” taslağı [“Taslak Rehber”] hazırlanarak kamuoyunun görüşlerine sunuldu. Buna göre, ihraç edilecek borçlanma araçları ancak Taslak Rehber ile uyumlu olduğu takdirde “yeşil” borçlanma aracı olarak anılabilecek. Diğer bir ifadeyle, yeşil borçlanma aracı ihraç etmek isteyen şirketler borçlanma araçlarına ilişkin mevcut kuralların yanında Taslak Rehber’deki gerekliliklere de uymak zorunda.
Kurul sitesinde yapılan duyuruda, Taslak Rehber’in Avrupa Yeşil Mutabakatı ile de kabul görmüş olan Uluslararası Sermaye Piyasaları Derneği’nin [“USPD”] benimsediği Yeşil Tahvil İlkeleri [Green Bond Principles] esas alınarak hazırlanmış olduğu ifade ediliyor. Taslak Rehber’de yeşil borçlanma araçları ve yeşil kira sertifikaları ile bunların yurt içi ve yurt dışı ihraçlarında uyulması gereken esas ve ilkelere yer verilmekte.
I. Temel Bileşenler
Taslak Rehber, “Yeşil Borçlanma Aracı Temel Bileşenleri” adı altında dört ana konuyu düzenlemektedir. Bunlara göre;
- İhraçtan elde edilen fonların kullanımı: Fonlar yeşil projeler için kullanılmalı,
- Proje değerlendirme ve seçme süreci: İhraççılar elverişli yeşil projelerin çevresel sürdürülebilirlik amaçlarını, projenin hangi yeşil proje türü kapsamına girdiğini, proje kaynaklı olası çevresel ve sosyal riskleri ve bunların yönetim sürecini açıklamalısı,
- İhraçtan elde edilen fonların yönetimi: Yeşil borçlanma aracı ihracından elde edilen fonlar, ayrı ve özel muhasebe hesaplarında, her türlü kaydın güvenli şekilde takip edilmesi suretiyle izlenmeli,
- Raporlama: Fon tutarının tamamı kullanılana kadarki ihraçtan elde edilen fon, fonun tahsis edildiği projelerin listesi, kısa tanımları, etkileri ve projeler için kullanılan tutarı içeren raporlar, ihraç tarihinden itibaren yılda bir defa, bir yıldan kısa vadeli ihraçlarda vadesinde olmak üzere fon kullanımına dair güncel bilgiler ve önemli gelişmeler kamuya açıklanmalıdır.
Bu bileşenler çerçevesinde borçlanma aracı ihracından elde edilecek fonların, yeni ve/veya mevcut yeşil projelerin kısmen ya da tamamen finanse edilmesi veya refinanse edilmesi için kullanılmasına yarayan her türlü borçlanma aracına yeşil borçlanma aracı denmektedir.
Düzenlemeler temelde borçlanma araçları üzerinden yapılmış olmakla birlikte, yeşil borçlanma araçları için belirtilen genel esas, ilke ve yükümlülüklerin yeşil kira sertifikalara için de geçerli olduğu eklenmiştir. Bu durumda ihraççılara ilişkin yükümlülükler, yeşil kira sertifikaları yönünden varlık kiralama şirketi ve/veya fon kullanıcıları tarafından yerine getirilecektir.
II. Yeşil borçlanma aracı ihracı için gerekli koşullar:
Yeşil borçlanma aracını ihraç edebilmek için, öncelikle aracın Taslak Rehber’deki tanım ve esaslara uygunluğunu gösteren, sürdürülebilirlik strateji ve politikalarını içeren ve yönetim kurulunca karara bağlanmış bir belge olan çerçeve belgesi hazırlanması gerekmektedir. [Bu belgenin bir örneği Taslak Rehber’in ekinde sunulmaktadır.] Ayrıca ihraç edilecek borçlanma aracının Taslak Rehber’deki kriterlere uygunluğu bir dış değerlendirme hizmeti alınarak teyit edilmelidir. Dış̧ değerlendirme hizmeti veren kuruluşların, [USPD, İklim Tahvilleri İnisiyatifi vb.] yetkinlik, ilgili uzmanlık alanları ve yaptıkları incelemenin kapsamını hazırladıkları rapor veya belgelerde açıklamaları gerekmektedir. Zira ikinci taraf görüşü, doğrulama, sertifikasyon ve yeşil borçlanma aracı puanlama/derecelendirme olmak üzere dört adet dış değerlendirme türü mevcuttur.
Bu kapsamda, yeşil borçlanma aracı ihracı için sağlanması gerekli koşullar sırasıyla aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
- İhraççı, çerçeve belgesinde ihracın Taslak Rehber’de belirtilen esaslara uygun olarak gerçekleştirileceğini teyit etmelidir.
- İhraçtan elde edilen ya da bu tutara denk fonların, çerçeve belgesinde belirtilen şekilde, yeşil projelerin kısmen ya da tamamen finansmanında ya da yeniden finansmanında kullanılması gerekmektedir.
- Yeşil borçlanma aracının Taslak Rehber ile uyumlu olduğu dış̧ değerlendirme hizmeti veren bir kuruluş̧ tarafından onaylanmalıdır [Dış değerlendirme görüşü 1].
- İhraç sonrası elde edilen fonların dahili izleme yöntemi ve proje kullanım yerlerine tahsisinin doğrulanmasına ilişkin bir dış değerlendirme kuruluşundan görüş alınmalıdır [Dış değerlendirme görüşü 2].
- İhraççı, yeşil borçlanma aracı çerçeve belgesi ile dış değerlendirme görüşü 1’i içeren, Kurul tarafından onaylanmış izahname veya ihraç belgelerini, dış değerlendirme görüşü 2’yi ve varsa yeşil projelerin seçiminde kullanılan taksonomi, yeşil standart veya sertifikaları içeren yeşil tahvil çerçeve belgelerini kamuya açıklamalıdır.
III. Yurt Dışı İhraçlar
Yeşil borçlanma araçlarının yurtdışı ihraç başvurularında, ilgili yabancı yeşil tahvil standartları uyarınca hazırlanan ve yönetim kurulu tarafından onaylanan çerçeve belgesinin ve esas alınan yabancı standartlar ile uyumluluğuna ilişkin dış değerlendirme görüşünün Kurul’a sunulması ve ihraç belgesi ile ihraççının Kamuyu Aydınlatma Platformu [“KAP”] üyesi olması durumunda KAP’ta ve ihraççının internet sitesinde ilan edilmesi gerekmektedir. İhraçtan sonra ise yabancı standartlara uyumlu fon kullanım raporları, azami bir ay içinde Kurul’a sunulmalıdır.
Taslak Rehber’in tam metnine buradan ulaşabilirsiniz.
