E-Ticaret Yönetmeliği Yayımlandı
E-Ticaret Yönetmeliği Yayımlandı
29 Aralık 2022 tarihli ve 32058 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı Ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik [“Yönetmelik”] ile 26.08.2015 tarihli ve 29457 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırıldı ve 7 Temmuz 2022 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 7416 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun [“Kanun”] doğrultusunda e-ticaret hizmet sağlayıcıları [“Hizmet Sağlayıcı”] ve e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının [“Aracı”] faaliyetlerine yönelik detaylı düzenlemeler getirildi. Düzenleme ile etkin ve adil bir rekabet ortamı oluşturularak e-ticaret alanında faaliyet gösteren satıcılara yönelik haksız uygulamaların önlenmesi ve e-ticaretin gelişiminin sağlanması hedefleniyor. Yönetmelik, aşağıda belirtilen hükümleri hariç 1 Ocak 2023 itibariyle yürürlüğe girdi.
Bu yazıda Yönetmelik ile getirilen önemli yenilikleri inceleyeceğiz.
Bilgi Verme ve Doğrulama Yükümlülüğü
Hizmet Sağlayıcılar, kendilerine ait e-ticaret ortamının ana sayfasında ve Aracı tarafından kendilerine tahsis edilen alanda ticaret unvanı, işletme adı, tescilli marka adı, KEP adresi veya vergi kimlik numarası gibi tanıtıcı bilgileri tam olarak bulundurmak zorunda. Bunun yanında Aracılara bu anılan bilgileri ilgili kurumların erişime açık elektronik sistemlerinden, bunun mümkün olmaması halinde ise Hizmet Sağlayıcıdan temin ettiği belgeler üzerinden doğrulama ve doğrulayamadığı takdirde aracılık hizmeti sunmama yükümlülüğü getirildi. Böylece daha güvenli ve şeffaf bir ticaret ortamı oluşturulması amaçlanıyor. Bu doğrulama her takvim yılının ilk üç ayı içinde yapılacak ve bilgilerin güncel olmadığı tespit edilirse Hizmet Sağlayıcıya bildirim yapılarak en fazla üç iş günü içinde bilgilerin güncellenmesi sağlanacak. Hizmet Sağlayıcılar da bilgilerindeki değişikliklere ilişkin güncellemeleri yaparak değişikliğin gerçekleştiği tarihi izleyen günün sonuna kadar ilgili Aracıya iletmekle yükümlü olacak.
Haksız Uygulamaların Önlenmesi ve Hukuka Aykırı İçerikle Mücadele
Yönetmelik ile Aracıların hukuka aykırı içeriklerle mücadelede daha aktif rol oynamasına ilişkin yükümlülükler getirildi. Buna göre e-ticaret pazaryerindeki satıcıların haklarının güvence altına alınması ve haksız uygulamalara maruz kalmalarının önlenmesi için Aracılar, hukuka aykırı nitelikte içerikten haberdar olmalarından itibaren kırk sekiz saati geçmemek üzere bu içerikleri kaldırarak bu hususu Hizmet Sağlayıcı ve ilgili kuruluşlara bildirmekle yükümlü olacak.
Bu kapsamda ayrıca fikri sınai mülkiyet hakkı ihlallerine yönelik şikâyetler de düzenleniyor ve Aracının bu hususta dahili iletişim sistemi, noter veya KEP aracılığıyla yapılan başvuruların kendisine ulaşmasından itibaren 48 saat içinde şikâyet konusu ürünü yayımdan kaldırması öngörülüyor. Aynı şekilde, ihlal başvurusundan etkilenen Hizmet Sağlayıcı da Yönetmelikte belirtilen ilgili bilgilerle birlikte başvuruya aynı şekilde itiraz edebilir ve itirazında haklı olduğu takdirde Aracı, itirazı takip eden yirmi dört saat içinde şikayete konu ürünü yeniden yayınlar.
Aracılık Sözleşmesi
Yönetmelik, Aracılar ve Hizmet Sağlayıcılar arasındaki ticari ilişkileri düzenlemek amacıyla, aracılık sözleşmesinin asgari gerekliliklerini belirlemektedir. Sözleşme değişikliği yapıldığı durumda Aracı, buna ilişkin bildirimi Hizmet Sağlayıcıya dahili iletişim sistemi ve ayrıca onaylanmış elektronik iletişim adresi üzerinden yapacak ve değişiklik daha uzun bir süre öngörülmemişse bildirim tarihinden itibaren 15 gün içinde uygulamaya girecek. Hizmet Sağlayıcı aleyhine sonuç doğuracak değişiklikler bakımından ise değişikliklerin uygulanması için öngörülen süre 30 gün olarak belirlendi ve Hizmet Sağlayıcıya bu tür sözleşme değişiklikleri halinde 30 günlük süre sona ermeden dahili iletişim sistemi üzerinden bildirimde bulunarak aracılık sözleşmesini tazminatsız olarak feshetme hakkı tanındı.
Ayrıca Yönetmelik, Aracıya aracılık sözleşmesini ancak sözleşmedeki objektif koşulların varlığı halinde, Hizmet Sağlayıcıdan gerekçelerini açıkça belirtmek suretiyle bir gerekçe talep ettikten sonra ve ancak bu gerekçelerin yetersiz olması veya hiçbir açıklama yapılmaması halinde kısıtlama, askıya alma veya sona erdirme hakkı veriyor. Bu kararlardan etkilenen aracılar, mevcut siparişlerle sınırlı olmak üzere faaliyetlerine devam edebilecekler.
Dahili İletişim Sistemi Kurulması
Yönetmelik kapsamında Aracılar ile Hizmet Sağlayıcılar arasında pazaryerindeki her türlü iletişimin sağlanacağı bir dahili iletişim sistemi oluşturulması da yer alıyor. Yönetmelik’te “elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcının aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret hizmet sağlayıcılarla elektronik ticaret pazar yerindeki her türlü iletişimini kolay ve ücretsiz sağlamak üzere oluşturduğu sistem” olarak tanımlanan dahili iletişim sistemleri kapsamında Hizmet Sağlayıcıların, Aracılara yönelik her türlü başvurularını elektronik ortamda yapabileceği altyapının kurulması gerekiyor. Dahili iletişim sistemi kurma yükümlülüğü 1 Temmuz 2023’te yürürlüğe girecek ve bu tarihe kadar iletişim elektronik posta gibi teknik araçlarla sürdürülecek.
İrtibat Kişisi Atama Yükümlülüğü
Yönetmeliğin yürürlüğe girmesi ile e-ticaret pazar yerindeki aracı kuruluşların, kamu kurum ve kuruluşlarının kendileriyle doğrudan iletişim kurabilecekleri en az bir gerçek veya tüzel kişiyi irtibat noktası olarak belirlemeleri gerekecek.
Verilerin Taşınması
Elektronik ticaret pazaryerlerine bağımlılığı azaltmak amacıyla Aracılar, Hizmet Sağlayıcıların elektronik ticaret ortamındaki satışlarına ilişkin verilere ücretsiz olarak erişebilmelerini sağlayacak. Aracılar bunlara ilişkin talepleri 15 gün içinde yerine getirmek zorunda. Anılı düzenlemenin 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe girmesiyle Hizmet Sağlayıcılar verilerini diğer e-ticaret pazar yerlerine kolaylıkla taşıyabilecek. Orta, büyük ve çok büyük ölçekli Aracılar ayrıca verilerin taşınması ve depolanması için uygulama programlama arayüzü de oluşturmakla yükümlü.
Reklam ve İndirim Bütçesine Kısıtlama
Yönetmelik ile Kanun’da yer alan düzenleme paralelinde reklam, indirim ve bunlara ilişkin harcamalara nelerin dahil olduğu düzenleniyor ve net işlem hacmine göre Aracı ve Hizmet Sağlayıcılara reklam ve indirim bütçelerinde kısıtlamalar öngörülüyor. İlaveten Aracıların aracılık hizmeti sunduğu Hizmet Sağlayıcı veya üçüncü kişilere kendi lehine yaptırdığı reklamların da reklam harcaması kabul edilerek reklam bütçesine ilişkin kısıtlamalara tabi olduğu belirtiliyor. Bu hükümler 2022 takvim yılına ilişkin net işlem hacimlerine de uygulanmak üzere 1 Ocak 2023’te yürürlüğe girdi.
Kanun ile Paralel Düzenlemeler
Kanun ile ilk defa tanımlanan “elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı” ve “elektronik ticaret hizmet sağlayıcı” kavramlarına Yönetmelik kapsamında yer verilmesinin yanında Aracı ve Hizmet Sağlayıcılar bir takvim yılındaki net işlem hacmi ölçütüne göre orta, büyük ve çok büyük ölçekli olarak gruplandırılıyor.
Kanun’da yer alan lisans alma ve lisans yenileme yükümlülüklerinin 1 Ocak 2025’ten itibaren yürürlüğe gireceği ve Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS) üzerinden yapılan lisans ve yenileme başvurusunun 15 gün içinde sonuçlandırılacağı Yönetmelik ile düzenleniyor.
Değerlendirme
Yönetmelik ile, Kanun ile getirilen yükümlülükler detaylı bir biçimde düzenlenerek elektronik ticarette haksız ticari uygulamaların önlenmesi, rekabet ortamının korunması ve elektronik ticaretteki aktörlerin aralarındaki ticari ilişkilerin şeffaf ve adil bir şekilde sürdürülmesi hedeflenmektedir.
Diğer yandan Kanun’a ilişkin yazımızda da dikkat çektiğimiz yüksek lisans bedelleri, indirim ve reklamlara getirilen kısıtlamalar ve Aracıların kendi markalarını satamamaları gibi bazı hükümlerin pazara yeni girişleri zorlaştırabileceği yönündeki eleştiri ve endişeler de Yönetmelik sonrasında da geçerliliğini koruyor.